سفارش تبلیغ
صبا ویژن

حق پدر

شخصى از امام صادق(علیه السلام)پرسید پدر تا چه اندازه حق دارد از مال فرزندش بردارد؟ حضرت(علیه السلام)فرمود:" به اندازه قوت، بدون اسراف، در هنگام اضطرار. پرسید پس کلام پیامبر(صلی الله علیه و آله)چیست که فرمود:أنت و مالک لأبیک" حضرت صادق(علیه السلام)فرمود: جوانى خدمت رسول الله(صلی الله علیه و آله)رسید و گفت: از مادرم مقدارى ارث به من رسیده و پدرم این ارث را به من نمى‏دهد. پدر گفت: این مال را در راه همین فرزند و براى خودم خرج کرده‏ام. پیامبر(صلی الله علیه و آله)به جوان فرمود:أنت و مالک لأبیکو این در حالى بود که چیزى نزد پدر نمانده بود".


احادیث

4. نحوه احسان به والدین

1. در حیات

بعضى احسان را در سلام و دسته گل و مهمانى و لباس و عیدى و مستحبّات مى‏دانند. ولى هیچ مى‏دانید بهترین احسان چیست؟

ـ در صدا زدن، اسم پدر را نبرید، 

ـ جلو پدر راه نرو و قبل از پدر منشین..

ـ تعلیم نماز به والدین

ـ تعلیم سوادآموزى

ـ موعظة

ـ پرداخت دیون[.

ـ قضاى نماز و حجّ و پرداخت دین و ردّ مظالم.

ـ بردن والدین به نماز جمعه

ـ عمل به وصیت‏نامه

ـ افراد فامیلى که غیر از والدین شما دیگرى سراغشان را نمى‏گرفته، اکنون که آنان از دنیا رفته‏اند شما کار آنان را انجام بده  .

ـ استغفار مرتّب.

ـ اگر نذرى دارد وفا نماید که اگر عاق هم باشد بارّ مى‏شود  .

ـ روایات مفصّلى درباره زیارت قبر والدین به خصوص روز جمعه و به خصوص تلاوت سوره یس وارد شده است].

ـ قَالَ عَلِی بْنُ الْحُسَینِ(علیه السلام):اللهم اغفر لی و لوالدی و ارحمهما کما ربیانی صغیرا اجزهما بالإحسان إحسانا و بالسیئات غفرانا

ابتداء والدین حتى به راهپیمایى حاضر نبودند. کم کم فرزندان حرکت کردند، آنها را راضى کردند، به جبهه رفتند، والدین هم راه افتادند. شهید شدند، والدین هم انقلابى شدند، روسفید شدند، والدین را هم شفاعت مى‏کنند.

با شهادت خود والدین را به حجّ و برادر را به دانشگاه فرستادند. ریش گذاشتند، پدر دیگر خجالت کشید ریش خود را بتراشد. به مسجد رفت، به دعاى کمیل رفت، کم کم والدین را راه انداختند.

مراحل احترام

1)احسان در پیرى:

بِالْوالِدَینِ إِحْساناً إِمّا یبْلُغَنَّ عِنْدَک الْکبَرَ أَحَدُهُما أَوْ کلاهُم].

2)مراعات روحیه آنان:

فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ[اسراء/23].

3)تواضع کردن:

وَ لا تَنْهَرْهُما[اسراء/23].

والدین در قرآن، صفحه 5

4)خوش‏برخوردى:

وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً کرِیماً[اسراء/23].

5)تواضع عملى:

وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ[اسراء/24].

6)دعاى به آنها:

وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما کما رَبَّیانِی صَغِیراً[اسراء/24].

الف: پیرها هم حالات بچه‏ها را دارند.

ب:پیرها کارهاى بچه‏ها را مى‏کنند: (ادرار،...)

ج: تربیت در کودکى محسوس‏تر است.

نگاهِ محبّت‏آمیز: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(صلی الله علیه و آله):نَظَرُ الْوَلَدِ إِلَى وَالِدَیهِ حُبّاً لَهُمَا عِبَادَةٌ[النوادر راوندى، ص5].

یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا آباءَکمْ وَ إِخْوانَکمْ أَوْلِیاءَ إِنِ اسْتَحَبُّوا الْکفْرَ عَلَى الْإِیمانِ وَ مَنْ یتَوَلَّهُمْ مِنْکمْ فَأُولئِک هُمُ الظّالِمُونَ[توبه/23].

محبّت خدا برتر از محبّت پدران است.

فرزند در سایه پدر

اذ قال یوسف لابیه یا ابت إنی رایت احدعشر کوکباً و الشمس والقمر رایتم لی ساجدین.[یوسف،4]

قالَ یا بُنَی لا تَقْصُصْ رُویاک عَلى إِخْوَتِک فَیکیدُوا لَک کیداً إِنَّ الشَّیطانَ لِلْإِنْسانِ عَدُوٌّ مُبِینٌ[یوسف/5].

شخصى از امام کاظم(علیه السلام)پرسید حقّ پدر بر فرزند چیست؟ حضرت(علیه السلام)فرمود:...

 

2. بعد از وفات

1) قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(صلی الله علیه و آله):سَیدُ الْأَبْرَارِ یوْمَ الْقِیامَةِ رَجُلٌ بَرَّ وَالِدَیهِ بَعْدَ فَوْتِهِمَا[بحارالأنوار، ج71، ص86].

2) امام باقر(علیه السلام)فرمود: "فرزندى که پدرش را از دست بدهد و نسبت به دیون او بى‏تفاوت باشد و برایش استغفار نکند، عاق مى‏شود و حتّى اگر در زمان حیات والدین عاق شده باشد، با پرداخت دیون آنها و استغفار براى آنها او برّ به والدین کرده است."[بحار الأنوار، ج74، ص59].

].

3) امام صادق(علیه السلام)عتاب فرمود که" چرا فرزندان براى والدین خود نماز قضا به جا نمى‏آورند و صوم و حجّ انجام نمى‏دهند تا برّ الوالدین کرده باشند".[بحار الأنوار، ج74، ص46].

].

 

 


نافرمانی والدین.

 - پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دو کار است که خداوند در همین دنیا کیفرش را می دهد: تعدّی کردن ونافرمانی والدین.

22685- پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : دو کار است که خداوند در همین دنیا کیفرش را می دهد: تعدّی کردن ونافرمانی والدین.

22686- امام صادق علیه السلام : نافرمانی والدین از گناهان کبیره است؛ زیرا خداوند متعال فرزند نافرمان را عصیانگر بدبخت قرار داده است.

22691- امام هادی علیه السلام : نافرمانی والدین، تنگدستی می آورد وبه ذلّت می کشاند

10780- امام صادق علیه السلام : هر که به پدر ومادر خود ، گر چه به وی ستم کرده باشند ، با نگاه دشمنانه بنگرد ، خداوند از او نمازی را نمی پذیرد

22696- امام صادق علیه السلام : هرکه به پدر ومادر خود که به او ستم کرده اند کینه توزانه نگاه کند، خداوند هیچ نمازی از او نپذیرد.

2744- عنه صلی الله علیه وآله : لا یَدخُلُ الجَنّةَ عاقٌّ ولا مُدْمِنُ خَمرٍ .

پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : فرزند نا خلف ومیگسار به بهشت نمی روند.

10780- الإمامُ الصّادقُ علیه السلام : مَن نَظَرَ إلی أبَوَیهِ نَظَرَ ماقِتٍ وهُما ظالِمانِ لَهُ، لم یَقبَلِ اللّه ُ لَهُ صلاةً .

میزان الحکمه 6» صفحه 298 

ارشاد القلوب-ترجمه سلگى    ج‏1    468    

زشتى عاق والدین‏

امام صادق علیه السّلام فرمود: در قیامت، پرده‏اى از پرده‏هاى بهشت برداشته شود، و به این سبب اگر کسى مشامى (سالم) داشته باشد، از پانصد سال راه بوى آن را احساس مى‏کند، مگر یک گروه، عرض شد: کدام گروه؟ فرمود: عاق والدین. و فرمود: کمترین چیزى که سبب عاق مى‏گردد، اف گفتن به آنهاست، و اگر کلمه‏اى کمتر از آن مى‏بود، خدا از آن نهى مى‏کرد، چنان که مى‏فرماید:

 

فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلًا کَرِیماً «1»: به پدر و مادر حتى اف نگویید و آنها را از خود مرانید و با کلامى نیکو با آنان سخن گویید. و فرمود: هر کس از روى خشم به پدر و مادر نگاه کند، اگر چه پدر و مادر بر او ستم کرده باشند، خداوند هیچ نمازى را از او نمى‏پذیرد. «2» همچنین آن حضرت نقل کرد که پیامبر فرمود: از عاقّ والدین بترسید، زیرا بوى بهشت از هزار سال راه به مشام مى‏رسد، ولى عاق والدین و قاطع رحم و پیرمرد زناکار آن را احساس نخواهد کرد.


اثر خدمت به پدر ومادر

 

اثر خدمت به پدر ومادر

آیت الله خزعلی از عموی بزرگوار خود مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد رضا بروجردی چنین نقل می کردندکه پدر آقای مشکور در عالم خواب می بیند به حرم امام حسین (ع)مشرف شده است و همه مردمی که آنجا به زیارت مشغول هستند به جز چند نفر به صورت حیوانات دیده می شوند .در همان حال نیز مشاهده می کند که جوانی به حرم وارد شده و گفت :السلام علیک یا اباعبدالله .واز آن حضرت جواب شنید :وعلیک السلام احسنت.آقای مشکور می گوید:ازخواب بیدارشده و به حرم مشرف شدم منظره راهمان طوری که درخواب

دیده بودم مشاهده کردم . البته همه به صورت انسان هستند اما افراد همان افراد بودند که در خواب مشاهده کرده بودم . چیزی نگذشت که ناگهان دیدم همان جوان نیز آمده و سلام داد ولی من جوابی نشنیدم .

سراغ جوان و جریان خوابم را به او گفتم .جواب داد :مهم نیست .گفتم چطور این خواب مهم نیست؟ گفت : من جواب آن حضرت را شنیدم . گفتم شما چه کردی؟جواب داد من هرشب جمعه به حرم میآیم وهربار پدریامادرم    راباخودم می آورم یک بار پدرومادرم هردوبا هم گفتنند ماراببر.دربین راه پدرم زمین خورد وازراه رفتن عاجزشد.ولی بازازمن خواست که اورابه حرم ببرم من اوراروی دوش خودگرفته وبه حرم بردم .لذاحضرت جواب دادندومراتحسین کردند

 

 

ابن عباس از حضرت رسول اکرم صلى الله علیه و آله نقل مى کند که : ((((من قبل بین عینى امه کان له سترا من النار))))

هر کسى که میان دو چشم مادرش را ببوسد این عملش سپر و مانعى مى گردد بین او و آتش جهنم .

و در کتاب شرعة الاسلام آمده که : ((((من قبل رجلى امه فکانما قبل عتبة الکعبه ))))

هر کسى پاى مادرش را ببوسد گویا آستانه کعبه را بوسیده (103)

 

 

عن ابى ذر قال : قال النبى صلى الله علیه و آله : النظر الى على بن ابى طالب عبادة ، و النظر الى الوالدین براءفة و رحمة عبادة ، و النظر فى المصحف عبادة ، و النظر الى الکعبة عبادة .

از ابوذر نقل شده که گفت : پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: نگاه کردن به على بن ابى طالب علیه السلام عبادت است ، و نگاه کردن به پدر و مادر با راءفت و رحمت عبادت است ،، و نگاه کردن به قرآن عبادت است و نگاه کردن به خانه کعبه عبادت است .

  

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه واله:ثَلَاثَةٌ لَا تَمَسُّهُمُ النَّارُ الْمَرْأَةُ الْمُطِیعَةُ لِزَوْجِهَا وَ الْوَلَدُ الْبَارُّ لِوَالِدَیْهِ وَ السَّخِیُّ یُحَسِّنُ خُلُقَه

 

  سه کسند که آتش دوزخ به ایشان نمى‏رسد، زنى که فرمانبردار شوهر است و فرزندى که به والدین نیکى مى‏کند، و سخى‏اى که اخلاقى نیک دارد،


احسان به والدین..

- امام باقر علیه السلام : مردی خدمت پیامبر صلی الله علیه وآله آمد وعرض کرد: من خواهان وشیفته جهاد هستم. پیامبر فرمود: پس، در راه خدا جهاد کن؛ زیرا اگر کشته شوی، نزد خدا زنده ای وروزی می خوری، اگر بمیری، پاداشت با خداست واگر برگشتی، از گناهان پاک گشته ای . عرض کرد: ای پیامبر خدا! من، پدر ومادری پیر دارم ومی گویند به من دلبسته اند ومیلندارند من به جهاد روم. پیامبر فرمود: پس، با پدر ومادرت بمان. سوگند به آن که جانمدر دست اوست، اینکه آن ها یک شبانه روز با تو مأنوس باشند، بهتر از یک سال جهادکردن است.

11779- پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نگاه مهر آمیز فرزند به پدر ومادر عبادت است.

 

14367- امام صادق علیه السلام ـ خطاب به میسّر ـ فرمود : ای میسّر! چندین بار اجل تو فرا رسید، اما، به علت رسیدگی به خویشاوندانت وبه جا آوردن صله رحم، هر بار خداوند آن را به تأخیر انداخت (اگر می خواهی عمرت زیاد شود به دو پیر خود نیکی کن. مراد حضرت والدین او بود).

 

 9 - «میزانالحکمه 13» صفحه 498 

     

11779- پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : نگاه مهر آمیز فرزند به پدر ومادر عبادت است.

 

احسان به والدین بالاترین مصداق صله رحم است و عمر را طولانى مى‏کند.[بحار الأنوار، ج74، ص80].

قال ابن الأثیر فی النهایة: فیه من أراد أن یطول عمره فلیصل رحمه و قد تکرر فی الحدیث ذکر صلة الرحم و هی کنایة عن الإحسان إلى الأقربین من ذوی النسب و الأصهار و التعطف علیهم و الرفق بهم و الرعایة لأحوالهم.[بحارالأنوار، ج71، ص109].

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(صلی الله علیه و آله):مَنْ أَدْرَک وَالِدَیهِ فَلَمْ یغْفَرْ لَهُ فَأَبْعَدَهُ اللَّهُ[من‏لایحضره‏الفقیه، ج2، ص96].

والدین در قرآن، صفحه 4

احسان به والدین در نسل تأثیر دارد:

قَالَ الصَّادِقُ(علیه السلام):بِرُّوا آبَاءَکمْ یبَرَّکمْ أَبْنَاوکمْ[کافى، ج5، ص554].

وسعتِ رزق و روزى و آسان شدنِ سکراتِ مرگ از آثار احسان به والدین است.

قَالَ الصَّادِقُ(علیه السلام):من أحب أن یخفف الله عز و جل عنه سکرات الموت فلیکن لقرابته وصولا و بوالدیه بارا فإذا کان کذلک هون الله علیه سکرات الموت و لم یصبه فی حیاته فقر أبدا[أمالى صدوق، ص389].

از خصائص شیعه، یکى احسانِ به والدین است.

قَالَ الْبَاقِرُ(علیه السلام):مَا شِیعَتُنَا إِلَّا مَنِ اتَّقَى اللَّهَ وَ أَطَاعَهُ وَ مَا کانُوا یعْرَفُونَ یا جَابِرُ إِلَّا بِالتَّوَاضُعِ وَ التَّخَشُّعِ وَ الْأَمَانَةِ وَ کثْرَةِ ذِکرِ اللَّهِ وَ الصَّوْمِ وَ الصَّلَاةِ وَ الْبِرِّ بِالْوَالِدَینِ وَ التَّعَاهُدِ لِلْجِیرَانِ مِنَ الْفُقَرَاءِ وَ أَهْلِ الْمَسْکنَةِ وَ الْغَارِمِینَ وَ الْأَیتَامِ وَ صِدْقِ الْحَدِیثِ وَ تِلَاوَةِ الْقُرْآنِ وَ کفِّ الْأَلْسُنِ عَنِ النَّاسِ إِلَّا مِنْ خَیرٍ وَ کانُوا أُمَنَاءَ عَشَائِرِهِمْ فِی الْأَشْیاءِ[کافى، ج2، ص74].

در قیامت چیزى مثل ابر مؤمن را تا بهشت راهنمایى مى‏کند. مى‏پرسند این علامت چیست؟ مى‏گویند: "احسان به والدین" قَالَ الصَّادِقُ(علیه السلام):یأْتِی یوْمَ الْقِیامَةِ شَیءٌ مِثْلُ الْکبَّةِ فَیدْفَعُ فِی ظَهْرِ الْمُومِنِ فَیدْخِلُهُ الْجَنَّةَ فَیقَالُ هَذَا الْبِرُّ[کافى، ج2، ص158].

در حدیث مى‏خوانیم: "هر نگاه رحمت به والدین پاداش حجّ مقبول دارد".[میبدى].

در حدیث دیگر مى‏خوانیم: "رضاهما رضایى و سخطهما سخطى" رضایت آن دو رضایت من است و غضب آن دو غضب من.[میبدى].

در حدیث مى‏خوانیم: "احسان به والدین سبب طول عمر مى‏شود و کسى که به والدین خود احسان کند، فرزندانش به او احسان خواهند کرد"