علمی

بسم الله الرّحمن الرّحیم

نمونه سوالات سیوطی پایه دوم

***      هذا باب اشتغال العامل عن المعمول و هو أن یتقدّم إسم و یتاخّر فعلٌ أو شبهه قد عمل فی ضمیره أو سببیّه لولا ذلک لعمل فیه أو فی موضعه...

1 – با توجه به عبارت فوق باب اشتغال را کامل توضیح دهید؟(2)

***       و عدّ فعلاً لازماً الی المفعول به بحرف جر نحو عجبت من أنّک قادم و فرحت بقدومک و عدّه أیضا بالهمزه نحو أذهبت زیداً و بالتّضعیف نحو فرّحته

2 – متن فوق را کامل توضیح دهید؟(2)

***       الظرف وقت او مکان ضمنا        فی باطراد کهنا امکث ازمنا

3 –  مفعول فیه را با توجه به عبارت فوق توضیح دهید؟ و جمله ای که در آن مفعول فیه به کار رفته باشد برای مثال ذکر کنید؟(2)

***     و ما یری ظرفاً و غیر ظرف    فذاک ذو تصرفٍ فی العرف

          و غیر ذی التصرف الذی لزم    ظرفیهً او شبهها من الکلم

4 – ظرف متصرف وغیر متصرف را تعریف کرده برای هر یک مثالی بزنید؟(2)

***     ما إستثنت إلا مع تمامٍ ینتصب    و بعد نفیٍ أو کنفیٍ إنتخب

           إتباع ما إتصل و أنصب ما أنقطع     و عن تمیم فیه إبدالٌ وقع

          و إن یفرّغ سابقٌ إلا لما         بعد یکن کما لو إلا عدما

5 – با توجه به بیت های فوق اعراب مستثنی را در موارد زیر بیان کنید؟

استثنای تام موجب:                                 استثنای تام متصل منفی:

استثنای تام منقطع منفی:                        استثنای مفرغ:

***       و کونه منتقلاً مشتقاً، أی وصفاً غیر ثابتٍ هو الذی یغلب وجوده فی کلامهم، لکن لیس مستحقّاً فیاتی لازماً بأن کان موکِّدا نحو "یوم اُبعث حیّاً "، أو دلّ عامله علی تجدّد ذات صاحبه نحو خلق الله الزرافهَ یدیها أطول من رجلیها...

6- منظور از  «منتقلاً» و « لازماً» چیست؟ و  دو موردی که حال لازم می آید نام ببرید؟(2)

7 – نقش کلمات مشخص شده را در آیات زیر بیان کنید؟(2)

«أحد عشر کوکباً»                                                «لا تقربوا الصلوه و أنتم سکاری»

«فإن جهنم جزاءکم جزاءاً موفوراً»                        «فبأیِ حدیثٍ»

***           اسم بمعنی من مبین نکره    ینصب تمییزا بما قد فسره

                 کشبر ارضا و قفیز برا       و منوین عسلا و تمرا

8 –  با توجه به بیت فوق، تمییز را تعریف کنید وبنویسید عامل آن چیست؟(2)

9 -  اسم مبهمی که تمیز آن را تفسیر می کند چهار مورد است، آنها را نام ببرید؟(2)

***     بعّض و بیّن و ابتدئ فی  الأمکنه         بمن و قد تأتی لبدء الأزمنه

         و زید فی نفیٍ و شبهه فجرّ                نکرهً کما لباغٍ من مفرٍ

10 -   چهار مورد از معانی من که در دو بیت فوق به آن اشاره شده را نام ببرید؟(2)

***      نوناً تلی الاعراب أو تنوینا              مما تضیف إحذف کطورِ سینا

           والثانی اجرر وأنو من أو فی إذا           لم یصلح إلا ذاک واللام خذا

11 – حکم مضاف را که در بیت فوق به آن اشاره شده بیان کنید و بنویسید عامل جر مضاف الیه از نظر مصنف چیست؟(2)

وفّقکم الله لمرضاته