4. نحوه احسان به والدین
1. در حیات
بعضى احسان را در سلام و دسته گل و مهمانى و لباس و عیدى و مستحبّات مىدانند. ولى هیچ مىدانید بهترین احسان چیست؟
ـ در صدا زدن، اسم پدر را نبرید،
ـ جلو پدر راه نرو و قبل از پدر منشین..
ـ تعلیم نماز به والدین
ـ تعلیم سوادآموزى
ـ موعظة
ـ پرداخت دیون[.
ـ قضاى نماز و حجّ و پرداخت دین و ردّ مظالم.
ـ بردن والدین به نماز جمعه
ـ عمل به وصیتنامه
ـ افراد فامیلى که غیر از والدین شما دیگرى سراغشان را نمىگرفته، اکنون که آنان از دنیا رفتهاند شما کار آنان را انجام بده .
ـ استغفار مرتّب.
ـ اگر نذرى دارد وفا نماید که اگر عاق هم باشد بارّ مىشود .
ـ روایات مفصّلى درباره زیارت قبر والدین به خصوص روز جمعه و به خصوص تلاوت سوره یس وارد شده است].
ـ قَالَ عَلِی بْنُ الْحُسَینِ(علیه السلام):اللهم اغفر لی و لوالدی و ارحمهما کما ربیانی صغیرا اجزهما بالإحسان إحسانا و بالسیئات غفرانا
ابتداء والدین حتى به راهپیمایى حاضر نبودند. کم کم فرزندان حرکت کردند، آنها را راضى کردند، به جبهه رفتند، والدین هم راه افتادند. شهید شدند، والدین هم انقلابى شدند، روسفید شدند، والدین را هم شفاعت مىکنند.
با شهادت خود والدین را به حجّ و برادر را به دانشگاه فرستادند. ریش گذاشتند، پدر دیگر خجالت کشید ریش خود را بتراشد. به مسجد رفت، به دعاى کمیل رفت، کم کم والدین را راه انداختند.
مراحل احترام
1)احسان در پیرى:
بِالْوالِدَینِ إِحْساناً إِمّا یبْلُغَنَّ عِنْدَک الْکبَرَ أَحَدُهُما أَوْ کلاهُم].
2)مراعات روحیه آنان:
فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ[اسراء/23].
3)تواضع کردن:
وَ لا تَنْهَرْهُما[اسراء/23].
والدین در قرآن، صفحه 5
4)خوشبرخوردى:
وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً کرِیماً[اسراء/23].
5)تواضع عملى:
وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ[اسراء/24].
6)دعاى به آنها:
وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما کما رَبَّیانِی صَغِیراً[اسراء/24].
الف: پیرها هم حالات بچهها را دارند.
ب:پیرها کارهاى بچهها را مىکنند: (ادرار،...)
ج: تربیت در کودکى محسوستر است.
نگاهِ محبّتآمیز: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(صلی الله علیه و آله):نَظَرُ الْوَلَدِ إِلَى وَالِدَیهِ حُبّاً لَهُمَا عِبَادَةٌ[النوادر راوندى، ص5].
یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا آباءَکمْ وَ إِخْوانَکمْ أَوْلِیاءَ إِنِ اسْتَحَبُّوا الْکفْرَ عَلَى الْإِیمانِ وَ مَنْ یتَوَلَّهُمْ مِنْکمْ فَأُولئِک هُمُ الظّالِمُونَ[توبه/23].
محبّت خدا برتر از محبّت پدران است.
فرزند در سایه پدر
اذ قال یوسف لابیه یا ابت إنی رایت احدعشر کوکباً و الشمس والقمر رایتم لی ساجدین.[یوسف،4]
قالَ یا بُنَی لا تَقْصُصْ رُویاک عَلى إِخْوَتِک فَیکیدُوا لَک کیداً إِنَّ الشَّیطانَ لِلْإِنْسانِ عَدُوٌّ مُبِینٌ[یوسف/5].
شخصى از امام کاظم(علیه السلام)پرسید حقّ پدر بر فرزند چیست؟ حضرت(علیه السلام)فرمود:...
2. بعد از وفات
1) قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(صلی الله علیه و آله):سَیدُ الْأَبْرَارِ یوْمَ الْقِیامَةِ رَجُلٌ بَرَّ وَالِدَیهِ بَعْدَ فَوْتِهِمَا[بحارالأنوار، ج71، ص86].
2) امام باقر(علیه السلام)فرمود: "فرزندى که پدرش را از دست بدهد و نسبت به دیون او بىتفاوت باشد و برایش استغفار نکند، عاق مىشود و حتّى اگر در زمان حیات والدین عاق شده باشد، با پرداخت دیون آنها و استغفار براى آنها او برّ به والدین کرده است."[بحار الأنوار، ج74، ص59].
].
3) امام صادق(علیه السلام)عتاب فرمود که" چرا فرزندان براى والدین خود نماز قضا به جا نمىآورند و صوم و حجّ انجام نمىدهند تا برّ الوالدین کرده باشند".[بحار الأنوار، ج74، ص46].
].
